SPF to kluczowy wskaźnik ochrony skóry przed szkodliwym działaniem promieniowania ultrafioletowego emitowanego przez słońce. Oznacza on, jak długo można przebywać na słońcu bez ryzyka oparzenia w porównaniu do braku ochrony. Dobór odpowiedniego filtra oraz prawidłowa aplikacja kremu z SPF stanowią podstawowe elementy skutecznej profilaktyki zdrowia skóry, minimalizując ryzyko uszkodzeń, przedwczesnego starzenia i powstawania przebarwień [1][2][3].
Czym jest SPF i jak działa?
SPF (Sun Protection Factor) określa, ile razy dłużej można bezpiecznie przebywać na słońcu ze środkami ochronnymi, niż bez ich stosowania. Przykładowo, jeżeli normalnie skóra ulega poparzeniu po 20 minutach ekspozycji, po użyciu kremu z SPF 50 teoretycznie czas ten wydłuża się do 16 godzin (50 x 20 minut) [1].
Wartość SPF dotyczy głównie ochrony przed promieniowaniem UVB, które odpowiada za powstawanie oparzeń i rumienia. Produkt z odpowiednim SPF ogranicza ilość docierających do skóry szkodliwych promieni, jednak nigdy nie zapewnia 100% blokady. Osłona ta jest szczególnie istotna dla osób o jasnej karnacji oraz przy długotrwałej ekspozycji słonecznej [2][3][7].
Jakie promieniowanie blokuje SPF?
Kremy z filtrem przeciwsłonecznym są zaprojektowane głównie do ochrony przed UVB. Ten rodzaj promieniowania jest główną przyczyną oparzeń i uszkodzeń powierzchownych skóry. Najpopularniejsze wartości, takie jak SPF 15, 30 i 50, blokują odpowiednio 93%, 97% i 98% promieni UVB. W przypadku najwyższych wartości, takich jak SPF 100, ochrona sięga 99% [1][2][6][7].
Sprzymierzeńcem zdrowia skóry jest również ochrona przeciw UVA, gdyż te promienie przenikają w głębsze warstwy naskórka, odpowiadając za fotostarzenie i zmiany DNA. Informacja o ochronie UVA na opakowaniu (np. „UVA” w kółku lub „PA+++”) oznacza szerokie spektrum osłony [7].
Mechanizm działania filtrów chemicznych i fizycznych
Produkty z SPF mogą zawierać różne typy filtrów: chemiczne i fizyczne (mineralne). Filtry chemiczne wchłaniają promieniowanie UV i przetwarzają je w ciepło, które zostaje bezpiecznie oddane otoczeniu. Mechanizm ten pozwala na ochronę bez widocznej warstwy na skórze [3].
Z kolei filtry fizyczne działają poprzez tworzenie na powierzchni skóry warstwy odbijającej i rozpraszającej promienie UV. Ich składnikami są najczęściej dwutlenek tytanu oraz tlenek cynku. Filtry mineralne są polecane zwłaszcza osobom o wrażliwej skórze, ponieważ są mniej alergizujące [3][5][6].
Czy SPF całkowicie blokuje promienie słoneczne?
SPF nie blokuje całkowicie promieniowania UVB – zawsze pewien niewielki procent promieniowania dociera do skóry nawet przy użyciu wysokich SPF. Dlatego też możliwa jest opalenizna: promienie UV stymulują melanocyty do syntezy melaniny, która powoduje ciemnienie skóry, nawet pod warstwą kremu z filtrem [3][4][7].
Dla pełnej ochrony i minimalizacji ryzyka poparzeń oraz fotostarzenia, zaleca się regularne ponawianie aplikacji kremów SPF, szczególnie po kąpieli lub poceniu się [8]. Regularność i obfitość nakładania stanowi klucz do skuteczności filtrów [8].
Wartość SPF a realna ochrona skóry
Wartość SPF nie rośnie liniowo względem procentowej ilości blokowanego promieniowania UVB. Podniesienie ochrony ze SPF 30 do SPF 50 zwiększa absorbancję UVB zaledwie o 1-2%, co jednak znacząco wydłuża możliwy bezpieczny czas ekspozycji na słońce [1][2][7].
W praktyce SPF określa czas ochrony: jeśli skóra zaczyna się czerwienić po 15 minutach na słońcu bez ochrony, krem z SPF 30 pozwoli na teoretycznie 450 minut bez objawów poparzenia. Jednak realna ochrona zależy od ilości nałożonego produktu i jego powtórnego stosowania [1][3][8].
Znaczenie filtrów SPF dla zdrowia skóry
Regularne stosowanie ochrony przeciwsłonecznej z SPF wspiera funkcje naturalnej bariery skórnej i pozwala zmniejszyć ryzyko fotouszkodzeń, stanów zapalnych oraz przewlekłych zmian skórnych. Odpowiednia ochrona przed UVB i UVA jest elementem skutecznej prewencji nowotworów skóry oraz procesów przedwczesnego starzenia [4][5][7].
Zalecenia dotyczące stosowania SPF
Zaleca się używanie kremów z SPF minimum 30, szczególnie podczas dłuższej ekspozycji słonecznej i u osób o jasnej karnacji. Wysokie wartości SPF zapewniają nieco skuteczniejszą ochronę, choć różnice procentowe się zmniejszają wraz ze wzrostem wskaźnika [2][4][7].
Dla zachowania skutecznej ochrony niezbędne jest równomierne i obfite nałożenie produktu oraz jego ponowne nakładanie co kilka godzin [8]. Dotyczy to zwłaszcza kąpieli, pocenia się oraz korzystania z ręcznika.
Podsumowanie
SPF stanowi podstawowy element ochrony skóry przed promieniowaniem UVB. Jego właściwy dobór i stosowanie ograniczają ryzyko oparzeń, zmian nowotworowych i przedwczesnego starzenia. Choć żaden filtr nie blokuje promieni w pełni, regularna i odpowiednia aplikacja kremu z SPF zabezpiecza skórę, umożliwiając bezpieczniejsze korzystanie z promieni słonecznych [1][2][3][4][5][6][7][8].
Źródła:
- [1] https://bielenda.com/blog/jak-dzialaja-kosmetyki-z-filtrem-uv-do-opalania.html
- [2] https://www.cetaphil.pl/porady-pielegnacyjne/ochrona-przeciwsloneczna-jak-dlugo-dziala-czego-uzywac.html
- [3] https://www.wapteka.pl/porady/jak-dzialaja-kremy-i-balsamy-z-filtrem-uv-do-opalania/
- [4] https://www.rossmann.pl/ochrona-przeciwsloneczna
- [5] https://cosibella.pl/blog/ochrona-skory-przed-sloncem/
- [6] https://tolpa.pl/blog/rodzaje-filtrow-uv
- [7] https://puderikrem.pl/SPF-co-to-jest-i-dlaczego-jest-niezbedne-w-codziennej-ochronie-skory-blog-pol-1688719936.html
- [8] https://www.nivea.pl/artykuly/ochrona-przeciwsloneczna/spf-co-to
UrodaToPasja.pl to wyjątkowa przestrzeń, gdzie profesjonalna wiedza spotyka się z autentyczną pasją do piękna. Łączymy eksperckie porady z zakresu pielęgnacji, makijażu i wellness z praktycznymi wskazówkami opartymi na realnych doświadczeniach. Naszą misją jest przekształcanie codziennej rutyny pielęgnacyjnej w świadomy rytuał dbania o siebie.